Analiza SWOT w planowaniu marketingowym

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak przedsiębiorstwa podejmują kluczowe decyzje biznesowe? W jaki sposób rozpoznają i wykorzystują swoje atuty, minimalizują słabości, odpowiadają na wyzwania rynkowe oraz chwytają pojawiające się szanse? Klucz może leżeć w narzędziu, jakim jest analiza SWOT.

W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tej metodzie, wyjaśniając jej znaczenie i rolę w planowaniu w marketingu i biznesie. Odkryjemy, w jaki sposób metoda SWOT przyczynia się do budowania przewagi konkurencyjnej oraz jakie znaczenie ma w rozwoju strategii biznesowych. Zapraszamy do zapoznania się z treścią, która krok po kroku poprowadzi przez proces analizy, ukazując jej potencjał w wykorzystaniu wewnętrznych i zewnętrznych czynników wpływających na przedsiębiorstwo.

Czym jest analiza SWOT?

SWOT to akronim angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse) i Threats (zagrożenia), to narzędzie strategiczne wykorzystywane do oceny pozycji danego przedsiębiorstwa na rynku. Ma swoje korzenie w badaniach prowadzonych w latach 60. XX wieku i od tej pory jest stosowana w przedsiębiorstwach na całym świecie. Historia tej metody rozpoczyna się na Stanford Research Institute, gdzie z inicjatywy jednej z największych firm konsultingowych, McKinsey & Company, rozpoczęto projekt badawczy pod kierownictwem profesora Alberta Humphreya. Głównym zadaniem projektu było zidentyfikowanie źródeł błędów w strategiach biznesowych i znalezienie sposobów na ich eliminację lub minimalizację. Równolegle badania prowadzili eksperci z Harvard Business School. Ich celem było zrozumienie podstawowych przyczyn porażek w planowaniu strategicznym i działalności korporacyjnej. Długotrwałe i metodyczne badania przyniosły odkrycie czterech kluczowych aspektów mających istotny wpływ na proces formułowania i realizacji strategii, nazwanymi SOFT, później nazwane SWOT. 

Analiza SWOT polega na analizie strategicznej przedsiębiorstwa, pozwala na systematyczną ocenę czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które wpływają na działalność biznesową, i na tej podstawie wspiera opracowywanie efektywnych aktywności marketingowych. Ułatwia też zrozumienie, gdzie przedsiębiorstwo stoi, gdzie może zmierzać i jakie działania powinno podjąć, aby skutecznie konkurować na rynku.

Mocne i słabe strony przedsiębiorstwa

Mocne strony firmy to te aspekty działalności, które stanowią o jej przewadze – mogą to być unikalne umiejętności, zaawansowane technologie, silna marka czy lojalność klientów. W kontekście marketingu, są to fundamenty, na których można budować skuteczne kampanie. Z drugiej strony, słabe strony to te elementy, które ograniczają potencjał przedsiębiorstwa lub stawiają je w mniej korzystnym świetle niż konkurencję. To obszary, które wymagają poprawy lub redefinicji, aby nie stały się przyczyną przegranej na rynkowym polu bitwy.

Dla przykładu weźmy firmę Amazon. Ich mocną stroną jest dominacja rynku e-commerce, rozpoznawalna międzynarodowa marka, szeroki asortyment czy koszty dostawy. Słabą stroną może być natomiast to, że od wielu lat firma zmaga się z kryzysem wizerunkowym związanym z warunkami pracy w halach logistycznych, czy fakt, że Amazon bardzo poszerza swoje pole działania dołączając do grona, np. platform streamingowych z usługą Amazon Prime czy usług chmurowych jak AWS, w ten sposób przestaje kojarzyć się z tym jedyną marką, w której jest efektywny.

Szanse i zagrożenia w otoczeniu biznesowym

Litery O i T odpowiadają za szanse i zagrożenia przedsiębiorstwa – skupiają się na zewnętrznych czynnikach, które wpywają na sytuacje rynkową. Szanse to potencjalne okazje dla firmy – mogą wynikać z trendów rynkowych, zmian legislacyjnych lub zachowań konsumentów. Zagrożenia, to z kolei te czynniki zewnętrzne, które mogą negatywnie wpłynąć na działalność firmy, jak rosnąca konkurencja czy niekorzystne zmiany w gospodarce.

Kontynuując przykład Amazona – szanse dla przedsiębiorstwa to np. rozwój technologii oraz jej implementacja, jak sztuczna inteligencja, wprowadzanie robotów do magazynów, ale też ekspansja na nowe rynki. W przypadku marek rozpoznawalnych globalnie takie działanie jest znacznie ułatwione. W przypadku zagrożeń u Amazona możemy wymienić legislacje, czy to działania antymonopolowe czy poszerzenie ochrony prywatności, problemy w łańcuchu dostaw jak w przypadku pandemii COVID-19.  

Jak przeprowadzić analizę SWOT w praktyce?

Aby skutecznie przeprowadzić analizę SWOT, należy zacząć od zebrać komplet informacji o firmie i jej otoczeniu. Kolejnym krokiem jest klasyfikacja zebranych danych do odpowiednich kategorii: mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Jak zrobić to krok po kroku? 

1. Zbieranie danych: Zbierz dane z różnych źródeł, takich jak raporty finansowe, ankiety pracowników, analizy rynku, badania konkurencji, feedback klientów itp.

2. Identyfikacja mocnych stron firmy (Strengths): Spisz wszystkie zasoby, wysokie kwalifikacje pracowników, technologie, know-how, uwzględnij umiejętności miękkie jak relacje z klientami unikalne kompetencje i inne atuty, które wyróżniają firmę na tle konkurencji.

3. Określenie słabych stron przedsiębiorstwa (Weaknesses): Zidentyfikuj wszystkie brakujące zasoby, niedostateczne procesy, ograniczenia budżetowe, brak doświadczenia na rynku itp. Bądź szczery w ocenie, aby zidentyfikować prawdziwe słabości, które mogą wymagać uwagi lub zmian.

4. Analiza szans rynkowych (Opportunities): Poszukaj trendów rynkowych, zmian legislacyjnych, zmian w zachowaniach konsumentów, nowych segmentów rynku lub technologii, które mogą stanowić okazję do wzrostu lub ekspansji. Oceń, w jaki sposób firma może wykorzystać te szanse do zbudowania przewagi nad konkurencją.

5. Rozpoznanie zagrożeń (Threats): Zidentyfikuj czynniki zewnętrzne, w tym rosnącą konkurencję, niekorzystne zmiany w przepisach, zmienność rynku, nowe technologie destabilizujące branżę itd. Weź pod uwagę też przyszłe potencjalne zagrożenia.

6. Opracowanie strategii: Na podstawie zebranych informacji opracuj działania. Skorzystaj z mocnych stron, aby maksymalizować szanse i minimalizować wpływ zagrożeń. Rozważ działania naprawcze, aby przeciwdziałać słabościom.

7. Wdrożenie i monitorowanie: Zastosuj uzyskane wyniki do planowania odpowiedniej strategii. Monitoruj skuteczność wdrożonych działań i dokonuj korekt, gdy jest to potrzebne.

Wykorzystanie analizy SWOT w planowaniu strategicznym

Na koniec, należy wykorzystać wyniki analizy SWOT do opracowania lub ulepszenia strategii marketingowej oraz pokazania nowych kierunków rozwoju. Mocne strony wykorzystuje się do maksymalizacji szans i minimalizacji zagrożeń, podczas gdy słabe strony wymagają działań naprawczych, aby nie stały się one przeszkodą w wykorzystywaniu szans rynkowych. Dzięki tej analizie przedsiębiorstwo może przyjąć postawę agresywną, wykorzystując swoje atuty, lub konserwatywną, zabezpieczając się przed potencjalnymi zagrożeniami.

Analiza SWOT to narzędzie uniwersalne, przydatne dla firm o różnej wielkości i w różnych branżach. Odpowiednio zastosowana, staje się fundamentem skutecznego planowania strategicznego, dając firmom przewagę w dynamicznym i konkurencyjnym świecie biznesu. Jeśli natomiast chcesz poprowadzić kolejne działania strategiczne pomyśl o stworzeniu planu marketingowego.